SEBEB-İ MED
Harf-i Med'den sonra gelerek uzatmanın iki harekeden daha fazla yapılmasına sebep olan unsurlara Sebeb-i Med denir.
التَّجْوِيدُ
Sebeb-i Med Nedir?
Tecvid ilminde “Med” kelimesi uzatma anlamına gelir. Kur’an-ı Kerim okuyuşunda uzatmanın temelini üç harf (Elif, Vav, Ye) olan Harf-i Med (uzatma harfi) oluşturur ve uzatmanın en az iki hareke süresi kadar yapılmasını sağlar (Medd-i Tabii).
Ancak, Harf-i Med’den sonra gelerek uzatmanın iki harekeden daha fazla yapılmasına sebep olan unsurlara Sebeb-i Med denir.
Bu uzatmanın gerçekleşmesine sebep olan unsurlar iki tanedir:
Hemze ve Sükun [10:48].
1. Hemze
Hemze, en kısa tarifiyle harekeli Elif demektir [11:09]. Bir Elif hareke aldığında (üstün, esre, ötre) hemze adını alır.
Hemze, Kur’an yazımında farklı şekillerde karşımıza çıkabilir. Kendi sembolüyle veya elif, vav, ye harflerinin desteği ile yazılabilir [12:31].
2. Sükun
Sükun, cezim işareti demektir [14:54]. Sükun, varlığını devam ettirip ettirmeme durumuna göre iki kısma ayrılır:
A. Arız Sükun (Geçici Sükun) [15:38]
Tanımı: Durulduğunda (Vakıf) ortaya çıkan, okumaya devam edildiğinde (Vasıl) ise ortadan kalkan geçici sükûndur.
Genellikle ayet sonlarında veya duraklarda durulduğu zaman, harekenin yerine hükmen (yazıda görünmese de) bir sükun oluşur. Bu durum, uzatmanın iki hareketeden fazla yapılmasına sebep olur [16:57].
B. Lazım Sükun (Kalıcı Sükun) [21:09]
Tanımı: Durulduğunda da (Vakıf) okumaya devam edildiğinde de (Vasıl) varlığını koruyan, yani her durumda okunması zorunlu olan sükûndur.
Lazım Sükun iki şekilde karşımıza çıkabilir:
Gizli Lazım Sükun
Şeddede Gizli: Şeddeli her harf, aslında ilki cezimli (sakin), ikincisi harekeli iki harften oluşur. Şeddenin içindeki bu ilk cezim, Lazım Sükun hükmündedir [21:53].
Harfte Gizli: Huruf-u Mukattaa’da (sure başlarındaki kesik harfler) bulunur. Bu harflerin adları söylenirken (örneğin “Yasin” derken Nûn harfinin üzerinde) okunan sükun, harfin adını tam söylemek için zorunlu olduğundan Lazım Sükun’dur [24:00].
Açık Lazım Sükun
Açıkça yazılı olarak görülen sükûndur [25:54].
Bu iki kavram (Harf-i Med ve Sebeb-i Med), tecvitte yer alan Medd-i Muttasıl, Medd-i Munfasıl, Medd-i Lazım ve Medd-i Arız gibi tüm uzatma kurallarının temelini ve oluşma şartını teşkil eder.
Video
Daha detaylı bilgi ve uygulama için ders videosunu izleyebilirsiniz.
Etkinlik
Etkileşimli içeriğe ulaşmak için tıklayınız.
Ders Notları
Ders kaynaklarına ulaşmak için kursa kayıt olmanız gerkir.

KUR'AN MEKTEBİM'DE
ÖĞRENMEK İSTER MİSİNİZ?
Bütün dersleri düzenli bir müfredat kapsamında,
kazanım odaklı ve dinamik bir şekilde öğrenin ve sertifikanızı alın.
Hem de dilediğiniz zaman ve kendi hızınızda.
Kur’an Mektebim Online Kur’an Okulu, bunun için hazır.
Siz de hazırsanız başlayın..