İHFÂ
İhfa, Arapça'da "gizlemek, örtmek" anlamına gelir. Tecvid ilminde ise, sakin nun veya tenvinden sonra belirli harfler geldiğinde, bu nun veya tenvindeki 'N' sesinin tam olarak telaffuz edilmeyip, genizden hafif bir sesle gizlenerek (gunne ile) okunmasıdır.
إِخْفَاء
İhfâ Nedir?
İhfa, Kur’an-ı Kerim tilavetinde en çok dikkat gerektiren tecvid kurallarından biridir. Kelime anlamı “gizlemek”tir. Bu kural, Tenvin (iki üstün, iki esre, iki ötre) ve Sâkin Nûn (cezimli Nûn) olan yerlerde oluşur.
1. İhfa’nın Oluşumu ve Harfleri
Bazı tecvid kuralları, Tenvin ve Sâkin Nûn’dan sonra gelen harfe göre oluşur (İzhar, İdğam, İklâb ve İhfa). Bu kuralların oluşum şemasını videonun başlangıcında görebilirsiniz. ▶
İhfa, Tenvin veya Sâkin Nûn’dan sonra aşağıdaki 15 İhfa harfinden herhangi birinin gelmesiyle meydana gelir:
Harflerin Belirlenmesi: Kur’an alfabesindeki toplam 28 harften, İzhar, İdğam ve İklâb harfleri çıkarıldığında geriye kalan 15 harf, (ت ث ج د ذ ز س ش ص ض ط ظ ف ق ك) İhfa harfleridir. Bu 15 harfin nasıl belirlendiğine dair genel bilgi için: ▶
Bu harfleri ezberlemek isteyenler için Tecvid kaynaklarında geçen manzum bir beyit de bulunmaktadır:
(صِفْ ذَا ثَنَا كَمْ جَادَ شَخْصٌ قَدْ سَمَا دُمْ طَيِّبًا زِدْ فِي تُقًى ضَعْ ظَالِمًا)
(Bu cümledeki her kelimenin baş harfi, bir ihfa harfidir.) ▶
2. İhfa’nın Uygulanışı: Gizleme ve Ğunne
İhfa’nın temelinde, Sâkin Nûn sesinin gizlenmesi (açıkça okunmaması) ve bu gizli okunuşun genizden (burun boşluğundan) gelen bir sesle (Ğunne) yapılması esastır. İhfa, İzhar kuralının (açıkça okuma) tam tersidir. ▶
A. Nûn Sesini Gizleme (İhfa)
Bu, İhfa’nın en pratik ve kritik aşamasıdır:
Normal Nûn Sesi: Nûn sesi (N) normalde dil ucunun üst dişlerin hemen arkasındaki diş etlerine yapışmasıyla çıkar.
Gizleme Tekniği: İhfa yapmak ve Nûn sesini gizlemek için, dil ucunun bu noktaya kesinlikle değmemesi gerekir. Dil ucu, üst dişlerin iç kısmına değmek üzereyken, arada bir boşluk bırakılmalıdır. Bu, Nûn sesinin tam mahrecinden çıkmasını engelleyerek gizlenmesini sağlar. ▶
B. Ğunne (Geniz Sesi)
Gizleme işlemi devam ederken, ses aynı zamanda burun boşluğundan akıtılır (Ğunne)
Ğunne Süresi: Bu geniz sesi, yaklaşık iki hareke miktarı (yaklaşık 2 saniye) süresince tutulmalıdır. ▶
Doğrulama Yöntemi: Ğunne sesini doğru yapıp yapmadığınızı anlamak için, sesi çıkarırken burnunuzu kapatıp açarak sesin kesilip kesilmediğini kontrol edebilirsiniz. ▶
3. İhfa’nın Nüansları (Mahreç ve Kalınlık)
Tecvidin güzelleşmesi için İhfa’da iki önemli detaya daha dikkat edilmelidir:
A. Sonraki Harfin Mahrecine Göre Pozisyon Alma
İhfa yapılırken, ağız, kendisinden sonra okunacak olan İhfa harfinin mahrecine (çıkış noktasına) uygun bir pozisyon almalıdır.
Amaç: Bu pozisyon, İhfa bittiğinde sonraki harfe pürüzsüz ve doğru bir geçiş yapmayı sağlar. Örneğin, “Kaf (ق)” harfine geçilecekse, İhfa esnasında ağız Kaf harfini okuyacakmış gibi pozisyon almalıdır. ▶
B. Kalın (Tefhim) ve İnce (Terkik) Okuma
İhfa harfleri arasında kalın ve ince harfler bulunur. İhfa’nın Ğunne sesi, kendisinden sonra gelen İhfa harfinin kalınlığına veya inceliğine göre şekillenir:
Kalın Harfler (Tefhim): İhfa harfi kalın harf grubundansa (ص, ض, ط, ظ, ق, gibi), çıkan Ğunne sesi de kalın (a sesi ile) okunmalıdır. ▶
İnce Harfler (Terkik): İhfa harfi ince harf grubundansa, çıkan Ğunne sesi de ince okunmalıdır.
Misaller
Uygulamayı dinlemek için kelimelere tıklayınız.
Video
Daha detaylı bilgi ve uygulama için ders videosunu izleyebilirsiniz.
Etkinlik
Haydi şimdi bilgimizi kontrol edelim ve öğrendiklerimizi pekiştirelim!
İhfâ Bilgi Kartları
İhfa kuralı ile ilgili temel bilgileri tazelemek için başlatın.
İhfâ Sınavı
İhfa ile ilgili 5 soruluk bu kısa sınavla kendini test etmeye hazır mısın?
Sorulan tecvid kurallarını tahmin ediniz. Cevap için butona tıklayınız.
Açılan butona tıkladığınızda ders videosu açılacaktır.
Online Kurs’ta daha fazlası var.
Konu testi Boşluk doldurma Etkileşimli video ve fazlası..
Ders Notları
Online Kurs platformuna ücretsiz kayıt yaptırarak, ders kaynaklarına (PDF) ve daha fazla içeriğe ulaşabilirsiniz..
DAHA FAZLASI
ONLINE KURSTA!
Tecvidli Kur’an okumayı düzenli bir müfredat kapsamında, kazanım odaklı etkinliklerle ve dinamik bir şekilde öğren.
Dilediğin zaman, dilediğin seviyede ve kendi hızında.
Kurs sonunda da sertifikanı al!
Hazırsan başla!